Hành trình của hạnh phúc

Trong Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2025, Phần Lan tiếp tục giữ vững ngôi vị số 1 – đánh dấu năm thứ 8 liên tiếp quốc gia Bắc Âu này đứng đầu bảng xếp hạng những quốc gia hạnh phúc nhất hành tinh. Khi đọc những thông tin như vậy, không ít người – trong đó có cả Ad – tự hỏi: Vì sao ngoài các chỉ số kinh tế như GDP hay GNP, thế giới lại đặc biệt quan tâm đến một khái niệm tưởng chừng trừu tượng mang tên “hạnh phúc”?

Trong cuộc sống thường nhật, con người vẫn luôn nhắc đến nó như một chuẩn mực để đo lường giá trị sống: một công việc khiến ta hạnh phúc, một mái ấm hạnh phúc, một cuộc đời hạnh phúc. Dường như, dù trực tiếp hay gián tiếp, mọi lựa chọn, mọi nỗ lực đều hướng đến một đích đến chung – đó là cảm giác hạnh phúc. Chính bởi vậy trong bài viết ngày hôm nay, Ad thân mời Quý bạn cùng thảm khảo một mô hình có thể giúp chúng ta hiểu và nuôi dưỡng “hạnh phúc” cũng như sức khỏe tâm thần một cách khoa học và bền vững hơn.

Mô hình PERMA được giới thiệu bởi nhà tâm lý học Martin Seligman vào năm 2011, trong cuốn sách “Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-being.” Mô hình chỉ ra 5 thành tố quan trọng tạo nên hạnh phúc và sự thịnh vượng trong cuộc sống bao gồm:

P – Positive Emotion (Cảm xúc dễ chịu)

Trân quý và thường xuyên nuôi dưỡng những cảm xúc dễ chịu như vui vẻ, thư giãn, biết ơn, hy vọng, v.v…

E – Engagement (Sự gắn kết, đắm chìm)

Đắm chìm vào một sở thích, một công việc hay một hoạt động bằng tất cả tình yêu và sự thăng hoa. Khi đó, ta được ví như đang ở trạng thái “dòng chảy” mà theo nhà tâm lý Mihaly Csikszentmihalyi đó chính là khi ta cảm thấy cái tôi biến mất, thời gian trôi nhanh và sự hiện diện cho hiện tại là tuyệt đối.

R – Positive Relationships (Các mối quan hệ tích cực)

Con người trong bất kỳ hoàn cảnh nào đều không thể sống tách rời với những mối tương quan xã hội như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, v.v… Họ là những mối quan hệ sẽ luôn song hành cùng bạn trong cuộc sống, hòa hợp và chia sẻ với những người ta yêu thương sẽ là chìa khóa khiến ta được hạnh phúc hơn.

M – Meaning (Ý nghĩa sống)

Như triết gia Plato cũng đã từng phát biểu: “Con người là một thực thể sống luôn truy vấn ý nghĩa”. Bởi lẽ đó, khi làm bất kỳ việc gì dù là nhỏ nhất hãy luôn đặt câu hỏi cho mục đích cuối cùng và ý nghĩa của hành động ấy; đến những thứ lớn lao hơn như việc, ý nghĩa đời ta là gì?

A – Achievements (Thành tựu)

Thành tựu vô cùng quan trọng đối với mỗi người. Khái niệm về thành tựu có thể khác nhau trong nhiều hoàn cảnh và hệ quy chiếu song đạt được và ghi nhận thành tựu là điều nên có để đưa cảm xúc được chạm tới sự mãn nguyện về một hành trình nỗ lực.

Vậy khi hiểu rõ 5 thành tố ấy, ta có thể làm gì để tự sản sinh, nuôi dưỡng và duy trì chúng. Qua tham khảo và trải nghiệm, Ad gửi tới bạn một vài đề xuất sau:

1. Tập cách nhận diện, ghi nhận kịp thời những cảm xúc đang chảy trong ta, trân quý những khoảnh khắc tuy nhỏ nhất nhưng khiến ta dễ chịu như tự hào về chính mình khi đạt được thành tích tốt trong bài kiểm tra, thích thú khi nấu được một món ăn ngon, v.v…
2. Dành sự hiện diện trọn vẹn về thân, trí, tâm trong mọi sự, cố gắng học tập và làm những gì mình thực sự có cảm hứng.
3. Xây dựng, nuôi dưỡng và duy trì những mối quan hệ tích cực như việc tham gia một hội nhóm cộng đồng thiện nguyện, hỏi thăm thường xuyên tới những người thân yêu, lắng nghe và cùng chia sẻ.
4. Đi ra bên ngoài, trải nghiệm, quan sát và tìm hiểu nhiều hơn để thấy được những điều mới mẻ, quay lại bên trong lắng nghe và tìm hiểu chính mình để làm rõ chân dung về chính ta.
5. Phấn đấu cho những mục tiêu đề ra, học cách ghi nhận, tự thưởng cho bản thân sau những thành tựu dù là nhỏ.

Ad mong rằng PERMA của một gợi ý tốt để chúng ta áp dụng nhằm nâng cao sức khỏe tâm thần và chất lượng đời sống của mình. Tất nhiên, không có mô hình nào là hoàn hảo, do đó hãy chọn lọc những thứ phù hợp với bạn.